Zdrowie psychiczneSuplementyWitaminy w schizofrenii

Witaminy w schizofrenii

-

- Advertisment -spot_img

Krzysztof Krocetyński

„Archeologia”

Najstarsze zabytki piśmiennictwa dotyczące witaminy B12 i schizofrenii, które odnaleziono w bazie pubmed dotyczą stosowania megadawek cyjanokobalaminy. Autorami tych prac, opublikowanych w 1955 roku byli Pokorny i Motta. W następnej dekadzie Reynolds zwrócił uwagę na wystąpienie schizofrenopodobnej psychozy w padaczce, której towarzyszył indukowany lekami przeciwpadaczkowymi niski poziom kwasu foliowego i witaminy B12. W 1970 ukazuje się praca mówiąca o niskim poziomie witaminy B12 w surowicy przewlekle leczonych chorych z zaburzeniami psychicznymi, zaś 5 lat później Freeman, Finkelstein i Mudd opublikowali obserwację przypadku homocystynurii powiązanej z objawami schizofrenopodobnymi.

Kolejna fala zainteresowania tematem nadeszła dopiero 20 lat później. W 1992 Swięcicki i Rosnowska stwierdzili niedobór witaminy B12 wśród 44,7%, zaś kwasu foliowego wśród 48,9% pacjentów hospitalizowanych w IPiN w Warszawie. W Izraelu Silver w grupie 644 chorych hospitalizowanych w szpitalu psychiatrycznym stwierdził, że 1/5 chorych ma niski poziom witaminy B12 (<200 pg/ml).

Schizofrenia i cykl jednego węgla

Hipoteza dotycząca zaburzeń metabolizmu jednego węgla dotyczy nie tylko etiopatogenezy depresji. Także w odniesieniu do schizofrenii jej rolę sformułowano już w latach 80. XX wieku. Przypomnijmy, że kwas foliowy, witamina B12, witamina B6, S-adenosylometionina (SAMe) „kręcą się” wokół metabolizmu jednego węgla. Witamina B12 spełnia rolę kofaktora dla syntetazy metiononiny, czyli enzymu, który odpowiada za remetylację homocysteiny do metioniny – ta z kolei przechodzi w uniwersalnego dostarczyciela grup metylowych SAMe. Reakcje transmetylacji, o których mowa mają istotne znaczenie zarówno dla struktury i funkcji błon komórkowych jak i syntezy serotoniny, noradrenaliny, dopaminy, melatoniny. Ostatnio na podstawie przeglądu piśmiennictwa Krebs i wsp. stwierdzili, że cykl metabolizmu jednego węgla dobrze pasuje do koncepcji integrującej interakcje genów i czynników środowiskowych w schizofrenii.

Teraźniejszość

Kilka najważniejszych badań: Muntjewerff i wsp. zainteresowali się faktem zwiększonego ryzyka zapadalności na dwie niezwiązane ze sobą choroby – wady cewy nerwowej i schizofrenię w kohorcie pacjentów narażonych na niedożywienie w czasie ciąży. Ponieważ niedobór kwasu foliowego jest znanym czynnikiem ryzyka powstawania wad cewy nerwowej, autorzy postanowili zbadać, czy także w schizofrenii nie mamy do czynienia z zaburzeniami metabolizmu folianów. Chorzy na schizofrenię wykazywali niższe stężenie kwasu foliowego niż grupa kontrolna, natomiast poziom witaminy B6 i B12 nie różnił się. Zdaniem autorów wysoki poziom kwasu foliowego mógł z kolei wykazywać działanie protekcyjne dla zachorowania na schizofrenię.

Z kolei Goff i współpracownicy zwrócili uwagę, że glutamato-karboksypeptydaza II (GCPII) reguluje zarówno absorpcję folianów jak i aktywację receptorów NMDA. Odwołując się do hipotezy glutaminianergicznej schizofrenii autorzy postanowili zbadać związek pomiędzy poziomem kwasu foliowego, witaminy B12, homocysteiny, glicyny i seryny u 91 chorych na schizofrenię. Stwierdzono niższe poziomy kwasu foliowego wśród chorych na schizofrenię niż w grupie kontrolnej. Poziom kwasu foliowego korelował z nasileniem objawów negatywnych.  

Kale i wsp. zajęli się pacjentami z pierwszym epizodem choroby i co istotne, badali ich przed leczeniem lekami przeciwpsychotycznymi. Stwierdzono znacząco obniżony poziom kwasu foliowego i witaminy B12 w porównaniu z dobrze dobraną grupą kontrolną. Poziomy homocysteiny były z kolei podwyższone i towarzyszyło temu podwyższenie poziomów kortyzolu. Zdaniem autorów wyniki te wyraźnie wspierają hipotezę, że zaburzenia metabolizmu jednego węgla mogą mieć udział w patofizjologii schizofrenii.

Czy powinniśmy suplementować witaminę B12 i kwas foliowy w schizofrenii?

Na to pytanie próbowali odpowiedzieć autorzy badania klinicznego przeprowadzonego w Stanach Zjednoczonych i opublikowanego na łamach prestiżowego JAMA Psychiatry w 2013 roku. Było to randomizowane, kontrolowane placebo, trwające 16 tygodni badanie, w którym stosowano kwas foliowy i witaminę B12. W badaniu wzięli udział chorzy na schizofrenię leczeni ambulatoryjnie, którzy pomimo prowadzonego leczenia lekiem przeciwpsychotycznym (co najmniej 6 miesięcy leczenia) mieli objawy choroby (PANSS>60). Badanie objęło 140 chorych (94 w grupie z suplementacją i 46 w grupie placebo), u których oceniano objawy negatywne skalą SANS, zaś pozytywne oraz ogólne schizofrenii skalą PANSS.

Kwas foliowy i witamina B12 w istotny statystycznie sposób poprawiały objawy negatywne w porównaniu z placebo. Jednakże ten efekt obserwowano wyłącznie wtedy, gdy brano pod uwagę genotyp chorych. Największą korzyść z suplementacji odnosili pacjenci, którzy byli homozygotami dla allela 484T. Nie odnotowano różnic w zakresie objawów pozytywnych i ogólnych schizofrenii. Takie wyniki na pierwszy rzut oka są zaskakujące, bowiem okazuje się, że większą korzyść z suplementacji odnoszą osoby, które mają dobrze funkcjonujący wariant genu – czyli nie mają upośledzonego wchłaniania folianów. Wydaje się jednak, że wynika to po pierwsze z faktu, że u osób z dobrym wchłanianiem folianów ich efekt jest po prostu lepszy, ponadto możliwe, że u osób z upośledzonym wchłanianiem okres badania mógł być zbyt krótki aby zaobserwować efekt interwencji.

Różnica pomiędzy grupą otrzymującą suplementację w porównaniu z placebo, jeśli chodzi o wpływ na objawy negatywne, nie jest duża – wynosi 15%. Jednak w przypadku trudnych do leczenia objawów negatywnych trzeba stwierdzić, że jest to istotna poprawa, zwłaszcza jak na relatywnie bezpieczną i tanią interwencję.

Wnioski dla praktyków

Chorzy na schizofrenię mogą wykazywać niedobory kwasu foliowego i witaminy B12 oraz hiperhomocysteinemię.

Pomiar poziomu kwasu foliowego i witaminy B12 należy rozważać zwłaszcza w przypadku osób z niedożywieniem, nadużywających alkoholu, pacjentów, u których stosowane są leki przeciwpadaczkowe takie jak karbamazepina i walproiniany.

Wśród części chorych na schizofrenię suplementacja kombinacją kwasu foliowego i witaminy B12 może wpływać korzystnie na objawy schizofrenii – przede wszystkim objawy negatywne.

Korzystna odpowiedź na leczenie może zależeć od genetycznie uwarunkowanej cechy wchłaniania folianów z przewodu pokarmowego.

Piśmiennictwo: www.psychiatraonline.com

22/06/2014

Zdjęcia w serwisie: www.stock.chroma.pl, www.123rf.com, archiwa autorów i redakcji

Najnowsze

Ruch przeciw depresji

Nie ma wątpliwości, że ruch jest dobrym środkiem służącym zapobieganiu depresji, choć trzeba pamiętać, że tak jak do jej...

Terapia sztuką pozwala zrozumieć własne emocje i nie jest stygmatyzująca

Tempo życia nie spadnie, a wyzwań będzie coraz więcej. Trzeba wprowadzić profilaktykę psychiczną w szkołach wyższych, żeby nauczyć studentów...

Presja edukacyjna

Cezary Żechowski Kiedy w czerwcu kończył się rok szkolny i zbliżały wakacje, miałem poczucie dobrze wykonanego obowiązku. Większość dzieci i...

Urojenia wsteczne – zapomniany termin psychopatologiczny

Ryszard Kujawski | Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Świeciu Przeglądając starą prasę psychiatryczną, natknąłem się na artykuł Adama...

Dlaczego psychoterapeuci odrzucają projekt rozporządzenia dotyczący specjalizacji?

Niniejszy tekst zawiera obszerne fragmenty informacji dla mediów przygotowanych we współpracy przez reprezentantów między innymi: Sekcji Naukowej Psychoterapii i...

Poradnik: „Jak możesz pomóc osobie, która ma skłonności samobójcze”

10 września przypada Dzień Zapobiegania Samobójstwom. Centrum Terapii Dialog przygotowało specjalny poradnik dla osób, które chcą pomagać innym ze...

Na czasie

O leki i korytarze humanitarne apelują ukraińscy psychiatrzy

Monika Wysocka / PAP Chorującym psychicznie w Ukrainie brakuje leków...

Zdrowie to kochać i pracować

Jak dbać o zdrowie psychiczne, jak objawiają się kłopoty...
- Advertisement -spot_imgspot_img

Może Cię zainteresować
Rekomendowane